commissie Wonen 3 september 2024
De SP had een oplegnotitie geschreven om als fracties tijdens de vergadering de lelieteelt in Venray en het gif gebruik daarbij te bespreken. Wij als GroenLinks maken ons ook zorgen over het gebruik van gif in de lelieteelt. GroenLinks staat voor een goede en eerlijke economie, maar niet ten kosten van het milieu of gezondheid. De gezondheids- en milieubelangen wegen voor ons zwaarder dan alleen de hogere winstgevendheid van lelieteelt.
Hieronder onze inbreng en achtergrond analyse!?
?LANDGEBRUIK, AFWEGEN BELANGEN
Elk gebruik van land heeft impact op de omgeving. Zowel landbouw met of zonder gebruik van gif. We moeten zuinig zijn op waarvoor we ons land gebruiken. Bij de keuze van indeling van ons land moeten de positieve en negatieve effecten in de overweging worden meegenomen.
Lelieteelt is een winstgevende teelt waardoor het vanuit het perspectief van de teler te verklaren is om hiervoor te kiezen. Echter moeten we als (lokale) overheid ook naar negatieve effecten kijken. Land kan je maar één keer gebruiken, en sierteelt zorgt ervoor dat ander landgebruik met mogelijk meer positieve effecten zoals voedselproductie, of natuur niet kan plaatsvinden. Specifiek landgebruik heeft ook milieu en gezondheidseffecten op andere gebruikers van het land.
?BODEMLEVEN EN EFFECT OMGEVING
Het doel van landbouwgif is om, vanuit de gebruikers gezien, ongewenst leven zoals schimmels, insecten, of andere planten te bestrijden om (hopelijk) betere omstandigheden te creëren voor het gewenste leven op dat perceel, zoals groente of wellicht bloemen. Hierbij gaat op de akkers dus een gedeelte van het belangrijke bodemleven, waar we zuinig op moeten zijn, kapot.
Door lucht, of water komen de gifstoffen verder dan alleen de akker, waardoor leven in de omgeving ook last kan hebben van de effecten van het gif. Dit geld voor zowel het bodemleven, andere natuur, maar ook zeker voor de mensen die in de buurt wonen of werken met gewassen die bespoten zijn. Zij worden dus vaker blootgesteld aan dit gif.
?LANGDURIGE EFFECTEN
Voor de toelating van landbouwgif wordt door het CTGB (Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) niet getest met combinaties van giffen (die wel na gebruik in de natuur en omgeving voorkomt), alleen op de enkele stof die in de toelatingsaanvraag staat. Hierdoor is het onbekend wat het effect is van een combinatie van stoffen, zeker qua langdurige toxische effecten op de mens, of ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Er zijn grote zorgen om risico's voor neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer of Parkinson. Er zijn meerdere onderzoeken en rapporten van bijvoorbeeld het RIVM die stellen dat een verband tussen gif en bijvoorbeeld Parkinson plausibel is. In Frankrijk is Parkinson zelfs al erkend als beroepsziekte onder boeren.
?LELIE
Landbouwgif wordt voor verschillende doeleinden gebruikt. Sierteelt met specifiek de lelieteelt gebruikt veel meer dan andere gewassen (tot wel 16x zo veel!). Daarom is het probleem van gifgebruik zeker bij lelies extra belangrijk om scherp op te zijn. Daarnaast dragen lelies niet bij aan voedselvoorziening, het is in die zin dus een luxeproduct waarbij we ons af moeten vragen of dat ene mooie bosje bloemen het waard is om gezondheidsrisico’s te nemen.
?ONZE AFWEGING
De teelt van lelies heeft zowel een economische factor als een milieutechnische- en gezondheidsfactor waar tussen de afweging moet worden gemaakt. GroenLinks staat voor een goede en eerlijke economie, maar niet ten koste van het milieu of gezondheid. Met ook het voorzorgsprincipe in acht nemende te nemen zijn wij daarom geen voorstander van het gebruik van landbouwgif in het algemeen en bij sier/lelieteelt in het bijzonder. De gezondheids- en milieubelangen wegen voor ons zwaarder dan alleen de hogere winstgevendheid van sier- en lelieteelt.
? Mogelijke stappen die mogelijk zijn binnen de gemeente: Het lijkt er op dat de gemeente via de omgevingswet de mogelijkheid heeft tot het nemen van maatwerkmaatregels omtrent gif. Ook kan de gemeente door de wet publieke gezondheid, advies inwinnen bij de GGD voor beslissingen waar gezondheidsaspecten een rol spelen.